Na przełomie września i października przeprowadzaliśmy ankietę dotyczącą dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych wśród osób z niepełnosprawnością wzroku. Ankietę udostępniliśmy również na grupach facebookowych.
Celem naszego badania było pozyskanie informacji dotyczących sposobu korzystania oraz problemów w dostępności, na które osoby z dysfunkcją wzroku natrafiają podczas korzystania z różnych stron internetowych i aplikacji mobilnych, zwłaszcza tych reprezentujących firmy i instytucje.
Krótka charakterystyka naszych respondentów
Około 65% to były kobiety. 70% stanowią mieszkańcy miast, osoby w przedziale wiekowym 31 – 50 lat. Osoby niedowidzące stanowiły niewiele ponad 50% wszystkich odpowiadających, kolejna grupa to ociemniali – 25% oraz niewidomi 20%.
Z perspektywy korzystania z komputera / laptopa: 60% to użytkownicy korzystający z czytnika ekranu, 30% korzysta z narzędzi powiększających i mówiących, 70% spośród osób używających czytnika ekranu korzysta z systemu operacyjnego Windows, czytnika NVDA (1% to użytkownicy Narratora i JAWS), 30% używa VoiceOver, czyli urządzeń od Apple.
Natomiast biorąc pod uwagę korzystanie z urządzeń mobilnych; 70% ankietowanych do ich obsługi używa czytnika ekranu, z czego około 80% używa systemu IOS i czytnika Voice Over. 20% to użytkownicy Androida i czytnika TalkBack.
Korzystanie i ocena dostępności stron internetowych
W odpowiedzi na pytanie dotyczące najczęściej odwiedzanych stron, ankietowani wymieniali głównie firmy z branży handlowej: sklepy internetowe, platformy Allegro, Empik. Często wymieniane były też strony administracji państwowej – platforma gov.pl oraz strona systemu SOW.
W kontekście dostępności i poruszania się po stronach, bardzo często zgłaszane były problemy ze stronami firm usługowo – handlowych i sklepów online Najczęściej wymieniane to: nieopisane przyciski i pola formularzy, wyskakujące reklamy tzw. pokupy, które trudno zamknąć szczególnie przy użyciu czytnika ekranu, słaby kontrast kolorów. Osoby ankietowane często zwracały również uwagę na problem z małą czcionką oraz nieczytelną strukturą stron, która negatywnie wpływa na poruszanie się po stronie.
Korzystanie i dostępność aplikacji mobilnych
W odniesieniu do aplikacji mobilnych ankietowani wymieniali aplikacje bankowe, transportowe (najczęściej KOLEO) nawigację, aplikacje pocztowe (Gmail), społecznościowe (często wymieniany Facebook oraz komunikatory WhatsApp, Messenger). Nie dziwi szeroki zakres rodzajów aplikacji, ponieważ smartfon stanowi podstawowe narzędzie wspierające osoby z niepełnosprawnościami wzroku, aczkolwiek nie jest to tylko cecha tej grupy, lecz całego społeczeństwa.
W odniesieniu do wymienianych najczęstszych problemów związanych z brakiem dostępności były wymieniane: wyskakujące okienka, które trudno zamknąć (z perspektywy użytkowników czytników ekranu to nieopisane przyciski), pola formularzy, opcje pola wyboru, menu. A zatem, głównie problemy związane z etykietowaniem elementów w kodzie aplikacji, co powoduje, że czytnik ekranu nie odczytuje użytkownikowi, czego dotyczy dany element i utrudnia lub uniemożliwia korzystanie z aplikacji, logowanie, świadome potwierdzanie lub zaznaczanie danych opcji.
W odpowiedzi na pytanie o to, czy są jakieś konkretne usługi lub treści online, do których chciałbyś mieć dostęp, ale napotykasz na trudności związane z dostępnością, wymieniane były aplikacje usług telekomunikacyjnych i opcja zakupu biletu z możliwością wyboru miejsca
W ankiecie pytaliśmy również o sugestie i pomysły na poprawę dostępności. W tym miejscu ankietowani wskazywali przede wszystkim na testowanie aplikacji i konsultacje ze środowiskiem osób z dysfunkcją wzroku i praktykami w zakresie dostępności cyfrowej. Często sugestie odnosiły się po prostu do stosowania standardów WCAG na etapie tworzenia, wdrażania projektów oraz przy aktualizacji istniejących aplikacji.
Inne sugestie to przekazywanie informacji i uwag do administratorów i twórców aplikacji i stron internetowych, żeby mieli informacje o tym, gdzie i co jest niedostępne. Wymaga to aktywności środowiska, ale wydaje się, że jest najbardziej efektywne, ponieważ bezpośredni kontakt z twórcą lub administratorem często jest najlepszym sposobem na rzeczywistą poprawę dostępności.
Podsumowując najczęściej wymieniane utrudnienia w dostępności zarówno stron internetowych, jak i aplikacji mobilnych, należy wymienić: kontrast, etykiety przycisków i pól formularzy, strukturę nagłówków. Wspomniane elementy opisaliśmy w naszym e-booku „5 kroków do dostępności cyfrowej stron internetowych”. Osoby zainteresowane tym tematem zapraszamy do zapisu i pobrania bezpłatnego e-booka.
Należy również wspomnieć, że od pewnego czasu obowiązuje ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Na etapie prac parlamentarnych niedługo będzie projekt ustawy o zapewnianiu dostępności niektórych towarów i usług podmiotów sektora prywatnego, co oznacza, że dostępność cyfrowa coraz częściej będzie stawać się nie tylko dobrą praktyką, ale normą prawną. To, co łączy te wszystkie normy i ustawy to pośrednie lub bezpośrednie odwołanie się do kryteriów standardu dostępności WCAG.
Akcja informacyjna jest realizowana w ramach projektu „Szkoła Aktywnego Sektora. Program rozwoju
organizacji i budowania sieci współpracy”, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji oraz
Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein
i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
Dziękujemy wszystkim respondentom za wypełnienie naszej ankiety.